COVID-19 SONRASI DİŞ HEKİMLİĞİ 1

Ülkemiz Diş Hekimliği alanındaki teşhis, tedavi, eğitim süreçlerindeki yaşanmışlıklara baktığımızda bugün içinde bulunduğumuz Covid-19 ve benzerleri enfeksiyon risklerine yönelik hizmet birimlerindeki teknik alt yapı uygulamaları açısından ne kadar hazırlıklıyız.

Diş Hekimliği hizmet birimlerini konu özelinde birçok açıdan ele alabileceğimiz gibi mühendislik açısından değerlendirdiğimizde Muayenehanelerden başlayan, Poliklinik, ADSM ve Fakülte yapılaşmalarına kadar yatırımların analizini yaptığımızda bu durumu açık olarak gözlemleyebiliriz.

Enfeksiyon riskine karşın söz konusu yatırımlardaki etkenlere baktığımızda;

• Eğitim niteliğini belirleyen Eğitim politikaları.
• Mevzuat.
• Tedarikçilerin sundukları ürün ya da hizmet niteliği, uygulama sorumluluğu ve bilinci.
• Ürünün ya da hizmetin tercih ve satın alınma bilinci.
• İlgili meslek örgütlerinin (TDB – DİŞSİAD..) konu özelindeki sorumluluk bilinci.
• Kamu alımlarında Mevzuat, Rekabet koşulları.
• Ekonomik kaygılar.
• …..

Yukardaki ele alınan bir kısım konuların, bugüne değin yapılan yatırımların hijyen niteliğine ve güvenirliliğine ne derece etken olduğu bilinmektedir.

Gelelim bugün ki duruma.

Covid-19 salgınının tüm dünyada olduğu gibi ülkemizdeki tahribatlarını, gelecek ile ilgili oluşturduğu kaygılarını da hep birlikte gözlemlemekte ve yaşamaktayız.

Diş Hekimliği hizmet birimlerinin bu sürecin içinde enfeksiyon açısından en riskli alanlardan olduğu kuşkusuzdur.

Bu riske karşı tüm ölçekteki ve statüdeki Diş Hekimliği hizmet birimlerini sorguladığımızda ne yazık ki geçmişte tercih edilen donanım ve uygulamaların büyük çoğunlukla yetersiz kaldığı ortadadır. Bundan böyle Diş Hekimliği hizmetlerinin güvenle sürdürülebilirliği için hijyen uygulamaları açısından daha bilinçli ve radikal çözümlere ulaşılma gereği vardır.

Mühendislik açısından bakıldığında mekanik tasarımlar yeniden ele alınmalı, özellikle hijyen mekaniği kapsamında, yapının her alanına uygun ve özgün havalandırma, iklimlendirme uygulamaları, ünit tasarımı ve ekipmanları, sterilizasyon donanımı ve çevrimi, basınçlı hava sistemi, aspirasyonlar (Islak-toz-aerosol) sistemi, kullanma suyu, tıbbi katı ve tıbbi sıvı atıklar, teknik oda tasarımı gibi konular tekil çözümlerden ziyade tamamı ele alınarak değerlendirilmelidir.

Genel anlamda neler yapılmalı.

• Sağlık Bakanlığı koordinasyonunda, nitelikli uzman katılımının sağlandığı planlı bir süreçte, mevcut mevzuatın günün koşullarına uygun hale getirilme gerekliliği vardır.
• Mevzuattaki boşluk giderilene kadar özellikle Hijyen mekaniği açısından uzmanların ve deneyimli güvenilir ekiplerin hazırlayacağı asgari tasarım kriterleri göz ardı edilmeden mevcut yapıların revizyonu, yeni yapılaşmalarda ise nitelikli planlamalar ve uygulamalar sağlanmalıdır.
• Hizmet ve ürün alımlarında tarafların bilinç faktörü esas olup, daha fazla geliştirilmelidir. Geçmiş dönemlerdeki hatalı yatırımlar ile alanın teknoloji çöplüğüne dönüştürüldüğü asla unutulmamalıdır.
• Ürün tedarikinde yurt dışına bağımlılığın yarattığı risk bu günlerde daha iyi anlaşılmaktadır, Yerli üretimin artık daha etkin olarak devreye girmesi kaçınılmazdır.
• İlgili meslek örgütü TDB yeni bir anlayış ile bu konuyu gündemine almalı, tartışmalı, taraf olarak konumunu güçlendirmeli, Alanı salt endüstrinin yönlendirmesine bırakmamalıdır.

Sonuç olarak;

Toplum sağlığını, Ülke ekonomisini ilgilendiren bu olumsuz durum, ekonomik kaygılar bir yana bırakılarak, oldu bitti ye getirilmeden, yetkili-ilgili tüm tarafların ortak çabası ve sorumluluk bilinci ile ele alınmalı, çözümler üretilmelidir.

İbrahim Belenlioğlu   Mak. Mühendisi                                                                                      21.04.2020 / Ankara